Hij is dit jaar de race-engineer van Ferrari-rookie Charles Leclerc maar Jock Clear werkte in het verleden al samen met Lewis Hamilton, Michael Schumacher, Nico Rosberg en Rubens Barrichello. Zijn meest succesvolle verbond is die met Jacques Villeneuve. De Canadees maakte in 1996 zijn entree in de Formule 1, werd tweede in zijn debuutjaar en veroverde het jaar daarop met Clear aan zijn zijde de wereldtitel. In het kader van 25 jaar FORMULE 1 gaan we terug naar januari 1998: Jock Clear vertelt over zijn werk met de flegmatieke Villeneuve.

Jock en Jacques: Twee handen op één buik
Drie jaar geleden stapte Clear over van Lotus naar Williams en kreeg hij de zorg voor David Coulthard gedurende diens turbulente seizoen ’95. Villeneuve ontmoette hij voor het eerst toen de Indy-ster was uitgenodigd om te testen op het circuit van Silverstone in september van dat jaar. “De moeilijkheid was dat ik Jacques’ ingenieur was bij zijn allereerste test’’, herinnert Clear zich, “en hij dreigde de positie in te nemen van mijn eigen coureur. Dus op dat moment was ik een beetje terughoudend.”

Lees ook: Flashback ’95: Over het kippenvel van Michael Schumacher na zijn eerste Ferrari-meters

“Maar ik moest eerlijk toegeven bij Frank dat ik onder de indruk was van Jacques en dat ik dacht dat hij alles had wat nodig is om races te winnen. Daarmee beweerde ik niet dat David geen races kon winnen – ik ben nog steeds van mening dat als David in 1996 bij Williams was gebleven, hij het wereldkampioenschap had gewonnen – maar het leek me niet meer dan juist om eerlijk te zijn in mijn evaluatie van Jacques. Daarna heeft Frank beslist.’’ De 34-jarige Clear is nu de schakel tussen Villeneuve en de rest van het team. Tijdens het race-weekend zitten ze uren aan één stuk bijeengekropen in het kantoortje achter in de Williams-truck. Ze nemen prints door en zoeken naar een extra honderdste van een seconde. Vanaf het begin was Jock bereid om Jacques persoonlijke ondersteuning te geven en er ontstond wederzijds vertrouwen en respect.

Villeneuve en Clear, een team binnen het team. Foto: Motorsport Image

‘Jacques niet altijd zeker en vol vertrouwen’
“Alles was nieuw voor hem. Hij is altijd een tamelijk achterdochtig type, vraagt zich af wat iemands bijbedoelingen zijn. De Formule 1 vormt al zijn hele leven een deel van zijn bestaan en misschien ontstaat daaruit een vorm van onzekerheid, een zekere twijfel over de bedoelingen van anderen. Die gevoelens had hij over iedereen van het team en ik denk hij zo snel mogelijk iemand wilde hebben die hij kon vertrouwen. Of hij het nou wil toegeven of niet, hij is niet zo zeker en vol vertrouwen als hij misschien overkomt en hij heeft iemand nodig die achter hem staat. Iemand als Damon is niet uit op het realiseren van dat soort verstandhoudingen en won op overtuigende wijze het wereldkampioenschap. Maar hoewel hij als zelfverzekerd en arrogant te boek staat, is Jacques juist iemand die steun nodig heeft en de behoefte heeft aan iemand die achter hem staat.’’

Voor buitenstaanders lijkt de relatie tussen Villeneuve en Clear een team binnen het team, een kleine gevechtsunit die teamgenoten als Damon Hill en Heinz-Harald Frentzen net zo goed als buitenstaanders ziet als bijvoorbeeld Michael Schumacher. “Ik denk dat wij ons ook een team binnen een team voelen, omdat er inderdaad momenten waren dat we op die manier moesten vechten. We hebben een interne strijd moeten leveren. Het is geen geheim dat we soms met Patrick Head in de clinch lagen, maar ik moet zeggen dat het gezonde conflicten waren. Iemand moet Jacques vertegenwoordigen en bij wijze van spreken zijn secondant zijn, omdat hij zich niet echt goed kan uitdrukken als hij gefrustreerd raakt. Hij heeft iemand nodig om op te komen voor zijn zaak.”

Lees ook: Flashback ’15: Hoe de terugkeer van Honda uitdraaide op een catastrofe

Sterker door strijd met Patrick Head
“En tegelijkertijd heeft hij iemand nodig om hem op zijn vergissingen te wijzen als hij een goed advies in de wind slaat. Met een coureur die de geesteskracht en het karakter van Jacques heeft en een technisch directeur met de geesteskracht en het karakter van Patrick Head is het belangrijk om een bemiddelaar te hebben, een tussenpersoon die wat kalmer is en de argumenten heen en weer kan plaatsen. Dat werkt goed. Ik heb even vaak Patricks mening aan Jacques verkondigd als omgekeerd. Of Jacques het nou toegeeft of niet, er zijn veel dingen bij het afstellen van de auto en in onze benadering van races die Patrick ons heeft ingefluisterd. Er bestaat geen twijfel over: als Patrick geen technisch directeur van Williams was, was Jacques niet wereldkampioen geworden.’’
(Tekst gaat verder onder foto)

De twee werkten later ook nog samen bij BAR Honda. Foto: Motorsport Images

Als je ziet hoe Clear een gat in de lucht springt van blijdschap na een overwinning van Villeneuve of hoe teleurgesteld hij is na een slechte race, is er geen twijfel mogelijk dat hij met hart en ziel opgaat in de verrichtingen van zijn coureur. Men houdt ingenieurs vaak voor niet gepassioneerde, rationele mensen. Maar doordat hij zelf sportman is geweest – hij speelde rugby voor Schotse universiteiten en voor Bedford – is Clear zeer strijdlustig.

“Ik ben ervan overtuigd dat dat één van mijn sterke kanten is. Ik zwom een beetje tegen de stroom in toen ik bij Williams kwam. Ik wilde sportieve concurrentie invoeren, die bestond uit agressie, adrenaline, de hitte van de strijd. Dat kwam een beetje door mijn rugby-achtergrond.’’

Na het kampioenschap van Jacques Villeneuve in Jerez, na dikke vrienden zijn de twee nu ook wereldkampioen. Foto: Motorsport Images

Mensen vragen: ‘Hoe kun je hem aardig vinden terwijl hij zo’n eikel is?’
Villeneuve laat niet veel mensen toe in zijn directe omgeving, maar zijn relatie met Clear is niet louter professioneel. Ze zijn vrienden. Wat voor een persoon is Jacques? “Er zijn mensen die met een schuin oog naar me kijken en zich afvragen ‘Hoe kun je die vent nou aardig vinden? Hoe kun je zo’n goede relatie met hem hebben, terwijl hij zo’n eikel is?’ Mijn antwoord luidt dat de mensen die hem zo zien, niet zijn vrienden zijn. Of hij nou Formule 1-coureur, multimiljonair en superster is of niet, het doet niets af aan het feit dat hij gewoon een mens is die zijn vrienden heel anders behandelt dan toeschouwers.”

“We praten overal over, over alle aspecten van het leven. Hij is heel open. Ik geniet daarvan, omdat ik merk dat ik zijn vertrouwen heb en hij het mijne. Ik denk dat dat heel belangrijk is bij wat wij samen doen. Ik vind hem erg aardig, maar ik begrijp wel waarom sommige mensen hem niet mogen. Ik kan duidelijk zien welke gebreken hij heeft en waar zijn gebrek aan geduld en in zekere zin zijn gebrek aan begrip van het leven hem in sommige situaties opbreekt. Ik denk dat dat ooit wel goed komt, maar misschien zijn er ook trekjes die hij niet wil veranderen. Dat vind ik een deel van zijn charme.’’

Lees ook: Flashback ’11: De wereldwijde doorbraak van Helmut Marko als talentspotter