Geluk en verdriet liggen dicht bij elkaar. Op 12 december 2021 slaat de extase om de eerste wereldtitel van Max Verstappen in één klap om in hartzeer als een groep F1-fans van achteren wordt aangereden. Jesse Smit (20) overleeft de klap niet. Met Jesse’s ouders en vrienden Bryan en Noël blikken we een jaar later terug op die fatale zondag. “Het leek wel een oorlogsgebied.”
Door Linda Vermeeren
Er wordt geschreeuwd, gejuicht, met bier en zelfs met tafels gegooid. De sfeer is uitgelaten. De cafébezoekers hossen en klimmen en springen op de enkele tafels die nog wel overeind staan. Max Verstappen is na de knotsgekke race in Abu Dhabi voor het eerst wereldkampioen geworden en in café De Heerlijkheid in Oudkarspel weten de bezoekers niet hoe ze het hebben moeten. Het is één groot gekkenhuis. Onder de feestgangers is Jesse Smit die samen met een twintigtal vrienden de race in de kroeg kijkt.
Een uur later slaat op de Voorburggracht, een weg waar je 30 km/u mag rijden, het noodlot toe. Jesse en zijn vrienden worden van achteren aangereden, nota bene door een andere cafébezoeker.
De ravage is groot. De vrienden liggen verspreid over straat. Door de enorme klap raken ze buiten westen. De man die ze heeft aangereden, is dan al zonder te stoppen naar huis gereden. De 29-jarige Danny V. uit Noord-Scharwoude parkeert na het ongeluk zijn gehavende Volkswagenbusje in een loods en gaat vervolgens, zonder zijn vriendin iets te vertellen, gezamenlijk de hond uitlaten. Omdat hij bij de crash zijn nummerbord verliest, wordt hij door de politie snel opgespoord. Hij heeft vier keer het toegestane promillage alcohol in zijn bloed.
Het dorp is in rep in roer. Hoe kun je dronken achter het stuur stappen en doorrijden na zo’n klap? Op Jesse na mogen de overige gewonden een dag na het ongeluk het ziekenhuis verlaten. Nog steeds ondervindt een aantal slachtoffers lichamelijke klachten als gevolg van het ongeluk. Ook mentaal laat het zijn sporen na. Bryan van Deursen: “Het leek wel een oorlogsgebied. Ik heb nog steeds flashbacks waarbij ik die klap in mijn rug voel.”
Als Bryan de volgende dag zijn vriendin in een ander ziekenhuis ophaalt, komt hij Jesse’s moeder Mariëlle tegen. “Bij hoge uitzondering (er golden destijds strenge corona-regels, red.) mocht ik bij Jesse op bezoek. Hij lag in coma op de IC. Dat is de laatste keer dat ik hem gezien heb.”
Goedzak
Vader John: “Dit is het ergste wat je als ouders kunt overkomen. Dat je zoon, een gezonde jongen, ineens uit het leven wordt gerukt. Hij heeft de stijl van de bus geraakt, is over de kop geslagen en op de stoeprand terechtgekomen. Het bizarre is dat hij niks gebroken heeft. Naast een flinke hoofdwond, had hij alleen een schram op zijn neus. Hij was al weg na die ene klap. Heeft dus niks gemerkt en geen pijn gehad. Dat biedt troost. Eén van de meiden vertelde ons later dat hij midden in een lachbui zat, toen hij aangereden werd. Tot op het allerlaatste moment was hij blij en dat is een mooie gedachte.”
(tekst loopt door onder de foto)
Ruim een jaar later is de doorrijder nog niet veroordeeld. Na zijn arrestatie is hij weer op vrije voeten gesteld in afwachting van de rechtszaak. Met als gevolg dat de familie Smit en de vriendengroep de verdachte af en toe tegenkomt. Mariëlle: “Het is al verschrikkelijk moeilijk om je zoon te moeten missen. Maar dat de rechtszaak nog steeds niet plaats gevonden heeft, is lastig. Het sloopt je. We willen dat deel achter ons laten.”
Steun van familie en vrienden en lieve reacties van wildvreemden houdt ze op de been. “Het is mooi om te merken wat voor impact onze jongen op anderen gemaakt heeft. Vaak met kleine dingen. Zo kwam er een jongen naar ons toe die ook bij de WK-finale in het café was. Hij was de enige aanwezige Lewis Hamilton-fan. Toen Max won, werd hij door iedereen uitgelachen. Jesse was de enige die naar hem toeging en zoiets zei als: ‘volgend jaar krijgt Hamilton weer een nieuwe kans’. Hij was een goedzak.”
Verstappen-fan
Dat Jesse vrijwel direct na het winnen van de WK-titel van Max Verstappen zijn leven verliest, maakt het Formule1-kijken beladen. John: “Je kunt het één niet meer los zien van het ander, maar dat is vrijwel met alles nu.” Dus kijkt vader John ook afgelopen seizoen weer gewoon met zijn familie en maten in de mancave naar de superieure Max Verstappen. Hij kijkt al Formule1 zolang hij zich kan herinneren. De komst van Max Verstappen zorgt ervoor dat Jesse ook geïnteresseerd raakt.
Naarmate Jesse ouder wordt, krijgt het Formule 1-kijken steeds meer een sociaal karakter. Met vrienden onderling wordt er veel over gepraat. Oude kartfilmpjes van Max Verstappen worden teruggekeken op YouTube. Het F1-nieuws wordt bijgehouden en tijdens stapavonden of voetbal besproken. En wanneer het voetbalschema het toelaat, kijken de jongens in de kroeg. Zo ook de slotrace in 2021.
John: “Ik heb Jesse nog geprobeerd te overtuigen thuis te blijven, maar hij wilde graag naar De Heerlijkheid. Dat begrepen we natuurlijk. Maar het idee dat dit niet was gebeurd als hij thuis was gebleven, heeft me nog lang achtervolgt. Jesse heeft mij nog meegevraagd, maar vanwege mijn zaak en de angst corona te krijgen, bleef ik thuis. Daar heb ik achteraf vreselijk spijt van.”
Bryan van Deursen (23) en Noël Dijkstra (20) waren er wél bij. “Het is nog steeds moeilijk om terug te denken aan die dag”, legt Bryan uit. “Het was zo bizar. We hadden een tafel gehuurd in het café en kwamen daar vrolijk aan, want we hadden ’s ochtends gevoetbald en gewonnen. Maar de sfeer sloeg snel om. Het ging natuurlijk bagger dus werden we allemaal chagrijnig.”
Maar de vrienden hielden hoop. “Je bent toch een Nederlander”, lacht Bryan. “Die legendarische actie van Pérez gaf ons weer wat vertrouwen. Toen Latifi een heel goed moment uitkoos om te crashen, geloofden we er weer in. We zijn toen allemaal bier gaan atten.” Lachend: “Dat bleef er niet bij één.” Noël: “Het was één groot gekkenhuis. Nadat Max Hamilton passeerde, ging iedereen uit z’n dak. Tafels vlogen de lucht in, iedereen was aan het springen en schreeuwen. Overal lag glas. Het ging er wild aan toe.” Bryan vult aan: “De kroeg stond letterlijk op zijn kop. Heel gaaf om mee te maken.”
Biertje voor Jesse
De eerste wereldtitel zal door het bizarre ongeluk echter altijd een nare nasmaak houden. Veel praten over de gebeurtenissen helpt ze het trauma te verwerken. De vriendengroep groeit bovendien nog meer naar elkaar toe. Ze organiseren een stille tocht, maken voor Jesse’s ouders een fotoboek waarin ze foto’s en anekdotes delen over hun vriendschap en richten een monument op voor Jesse in een perkje vlakbij de plek van het ongeluk.
Tussen de bloemen en kaarsen, staat zijn deodorant en een flesje bier. Het is een ontmoetingsplek geworden om te praten, te lachen en te huilen. Noël: “Dit vergeet je nooit meer. Net zoals we Jesse nooit zullen vergeten. Daarom hebben we zijn zusje Roos ook in onze groep opgevangen. Jesse had dat andersom ook gedaan. Hij was een bijzondere jongen. Een voorbeeld voor mij. Hij heeft me geleerd dat ook de kleine dingen en gebaren belangrijk zijn. Hij zag het aan je als er iets was. Keek zo door je heen. Bijzonder.”
(tekst loopt door onder de foto)
Na het ongeluk stopt Noël met zijn stage en blijft in overleg met school een paar maanden thuis. Inmiddels heeft hij zich herpakt. “Het verdriet is er nog, maar de ergste periode van rouw is achter de rug. Toch heb ik nog steeds af en toe het gevoel dat hij zo binnen kan lopen. Heel apart.”
Bryan herinnert zich nog goed hoe Jesse via zijn neef bij het voetbalelftal kwam. “Een stille jongen die er niet helemaal bij paste. Maar hij werd steeds gezelliger. Ik had het idee dat hij eindelijk zichzelf gevonden had. Dat wij hem dat zelfvertrouwen gaven zichzelf te zijn. Zo jammer dat hij daar niet de vruchten van kan plukken. Dat hij zo jong moest overlijden.” Ook Bryan heeft na het ongeluk moeite zich te focussen op zijn werk en studie tot automonteur. Hij zakt twee keer tot hij de knop omzet. “Ik wilde mijn diploma halen voor Jesse en dat is gelukt.”
Van euforie naar nachtmerrie
Als de jongens vertellen over de momenten voorafgaand aan het ongeluk blijkt dat er vooral veel gelachen wordt. In een uitgelaten stemming verlaten ze de kroeg. Een aantal gaat naar huis, maar een groep van 12 besluit om gezamenlijk AZ-Ajax te kijken. In plaats van rechtstreek naar huis te fietsen, stoppen ze bij de supermarkt. Daar wordt verder gefeest. De wc-rollen vliegen door de lucht. Evenals de ‘vieze blaadjes’ en stapels bierviltjes. “Achteraf iets om je voor te schamen, maar dat besef was toen volledig weg”, aldus Bryan.
Er worden 400 snacks gekocht en pannenkoekbeslag. Jesse belt zijn moeder vanuit de supermarkt. Mariëlle: “Hij wilde met z’n vrienden voetbal kijken en vroeg of ik geld kon overmaken omdat zijn loon nog niet gestort was. Dat heb ik gedaan. Het was de laatste keer dat ik hem gesproken heb. Bizar om bij stil te staan. Want het was een doodnormaal telefoontje. Maar ik hoorde aan zijn stem hoe blij hij was. Hij had de dag van zijn leven. En die gedachte geeft ons enorm veel troost.”