Prins Birabongse Bhanudej Bhanubandh, kortweg prins Bira, won in 1948 de allereerste autorace op het circuit van Zandvoort. In de aanloop naar de Dutch GP in Zandvoort brengen we een portret van deze kleurrijke Thaise prins. ‘In zijn uitzicht belemmerd door een reusachtige lauwerkrans op de kap van zijn Maserati, rijdt prins Bira, neef van de koning van Siam, trots zijn ereronde op het circuit van Zandvoort‘.
Onderstaand verhaal verscheen in een eerdere editie van FORMULE 1 Magazine. Vandaag deel 2, gisteren publiceerden we reeds deel 1.
De ‘Prijs van Zandvoort’ in 1948 gaat over twee heats van vijfentwintig ronden en een finale over veertig ronden. De heats worden gewonnen door Parnell en Bira. In de race pakt Tony Rolt de leiding. Parnell spint al vroeg in de wedstrijd en raakt op achterstand. In de derde ronde neemt Bira de leiding over. Even loopt hij uit, maar omdat de Maserati kuren lijkt te hebben kan Rolt in de slotfase terugkomen. In de laatste tien ronden ontstaat een adembenemend duel. Rolt komt in de bochten voortdurend dichterbij, maar op de rechte stukken komt zijn Alfa (een diverse malen verbouwde afstammeling van de legendarische tweemotorige Alfa uit de jaren 30) vermogen te kort om de Maserati te passeren.
Zij aan zij komen ze uiteindelijk over de finish, de Maseratimotor gillend omdat Bira op het rechte eind niet meer heeft opgeschakeld om geen tijd te verliezen. Het verschil is 0,1 seconde in het voordeel van de prins. Sportief neemt hij Rolt achterop zijn wagen mee voor de ereronde. Publiek en pers zijn wild enthousiast. De Volkskrant schrijft op 9 augustus: “In zijn uitzicht belemmerd door een reusachtige lauwerkrans op de kap van zijn Maserati, rijdt prins Bira, neef van de koning van Siam, trots zijn ereronde op het circuit van Zandvoort. Ruim 50 duizend toeschouwers, saamgepakt op de tribune en in schilderachtige trossen verspreid over de blanke, in de zonnegloed schitterende, duintoppen, juichen de overwinnaar van de eerste internationale autorace in ons land geestdriftig toe.”
Jansen uit Noord-Scharwou
Zelfs De Waarheid, de krant van de communistische partij, was er bij, en de speciale verslaggeefster was na afloop helemaal gewonnen. Over Bira schrijft zij: “Het ontbrak deze olijfkleurige coureur in hemelsblauwe overall geenszins aan belangstelling: persfotografen, verpleegstertjes van de E.H.-posten – meiskes, die daar bij die pits wat van doen hadden, meccano’s, broodjesverkopers en kellners verdrongen zich om de tengere coureur. Enfin, met een circuit in de Hollandse duinen zal het er nog wel eens van komen, dat Jansen uit Noord-Scharwou des heren Bira’s plaats gaat innemen…” Een ver vooruitziende blik!
In de oertijd van de autosport racete men niet alleen voor het eigen merk, maar ook voor de eer van de natie. De nationaliteiten waren herkenbaar aan de kleur van de auto’s. Rood voor Italië, blauw voor Frankrijk, wit voor Duitsland, groen voor Engeland, geel voor België, groen en goud voor Australië, blauw-wit voor Amerika. In het huidige racen zien we veel van deze geschiedenis nog terug.
Bira-blauw
Dankzij Bira kreeg ook Thailand zijn nationale racekleur. Voor zijn eerste race op Brooklands liet Bira zijn Riley geheel lichtblauw spuiten. Een beetje hyacintblauw, later ook Bira-blauw genoemd. Hij koos voor deze kleur omdat hij in de bonen was van een mooie Deense vrouw, die hij ongetwijfeld op een cocktailparty had gezien in zo’n hyacint-blauwe jurk. Zo gaan die dingen. Toen in 1939 de Thaise autosportbond werd opgericht, nam men het Bira-blauw over en voegde een gele band toe, verwijzend naar de eeuwenoude Chakri-dynastie in Thailand. In deze kleuren zegevierde Bira op Zandvoort.
Het leven na de oorlog verandert. Zo ook het racen. Chula kan de stijgende kosten niet meer opbrengen. Bira is kortstondig fabriekscoureur bij Simca, zonder succes. Hij schrijft voortaan zijn auto’s zelf in, of via de Zwitserse renstal van Enrico Platé. Ook Bira verandert. Hij heeft steeds vaker affaires en scheidt in 1950 dan ook van zijn vrouw Ceril, met wie hij ruim tien jaar gelukkig getrouwd is geweest. Hij zal nog tweemaal hertrouwen, maar steeds weer loopt het verkeerd af.
Hartinfarct
In 1950 staat hij ook aan de start voor de eerste officiële Formule 1 Grand Prix op Silverstone. Hij heeft zich als vijfde gekwalificeerd, als best-of-the-rest achter de superieure Alfa’s. In de race valt hij uit, wanneer hij zonder benzine komt te staan. De race daarna, in Monaco, finisht hij als vijfde. In Zwitserland eindigt hij zelfs als vierde. Daarna worden de resultaten minder. In 1954 scoort hij nog drie WK-punten met een vierde plaats in Frankrijk. Nog éénmaal triomfeert hij, in de niet voor het WK meetellende Grand Prix des Frontières. In 1956 keert hij terug naar Thailand. Nadat daar zijn autohandel is mislukt en ook zijn derde vrouw hem verlaat, keert hij terug naar Europa.
Stilzitten is er echter niet bij. Nog in 1972 neemt hij (voor de vierde keer) deel aan de Olympische Spelen, als zeiler. Op 23 december 1985 overlijdt Bira aan een hartinfarct in de Londense metro. Zonder ID op zak wordt hij aanvankelijk niet geïdentificeerd. Pas nadat men aan de Londense universiteit het Thais gekrabbel op een papiertje uit zijn jaszak heeft vertaald, beseft men dat het hier gaat om een man met prinselijk rennersbloed: prins Birabongse Bhanudej Bhanubandh.
Bovenstaand verhaal was deel 2 van het portret over prins Bira, de eerste winnaar van Zandvoort.
Lees hier alles over de Dutch GP in Zandvoort
De nieuwste editie van FORMULE 1 Magazine is uit! Haal ‘m nu in de winkel of bestel ‘m online, met gratis bezorging in heel Nederland.
