Met het overlijden van Sid Watkins verliest de Formule 1 een van de vormgevers van hoe de sport er nu uit ziet. Hij ging voorop in de strijd voor veiligere circuits en auto’s en betere medische faciliteiten.

Voordat hij in 1978 de vaste F1-dokter werd was Watkins hersenchirurg in New York en Londen. In de periode dat Watkins werkzaam was in de Formule 1, tot en met 2004, onderging de sport een gedaanteverandering. Toen hij net was begonnen kon hij Ronnie Peterson op Monza niet gelijk behandelen aan zijn verwondingen omdat de lokale autoriteiten de Zweed afschermden. Door een blunderende behandelend arts in het ziekenhuis, stierf Peterson in de nacht na het ongeluk.

Inmiddels is het ondenkbaar dat de F1-doktoren, nu onder leiding van Gary Hartstein, niet gelijk bij een gewonde coureur kunnen komen. En dat is vooral te danken door de inspanningen van Watkins. De tijd dat de ambulance met Jackie Stewart erin verdwaald raakt op weg naar het ziekenhuis is verleden tijd. Coureurs kunnen nu zelfs op het circuit geopereerd worden. Elk F1-parcours moet een medisch centrum hebben met hypermoderne faciliteiten.

Na het overlijden van Peterson eiste Watkins van Bernie Ecclestone beter gereedschap, een anesthesioloog, een dokterswagen en een helikopter. Ecclestone willigde al deze eisen nog voor de volgende race in. Sindsdien rijdt de dokterswagen na de start standaard de eerste ronde achter het Formule 1-veld aan. Zodat het medisch personeel in de hectische openingsfase zo snel mogelijk ter plaatse is.

In de jaren tachtig riep de FISA, FIA’s voorloper, een speciale medische commissie in het leven om de veiligheid in de autosport verder te verbeteren. Watkins werd voorzitter en kon zo hameren op verdere veiligheidsverbeteringen in de Formule 1.

Hij kon op die manier van meerdere coureurs het leven redden. Zoals Didier Pironi in 1982, of Mika Häkkinen in 1995. Een jaar eerder was Watkins ook de hoofdarts tijdens de Grand Prix van San Marino. Rubens Barrichello crashte toen enorm hard in de vrije trainingen. “Hij redde daar mijn leven”, zegt de IndyCar-coureur nu op Twitter. “Fantastische kerel in de omgang en altijd blij. Ik wil hem bedanken voor wat hij voor de rijders heeft betekend.”

Sid Watkins (met blauwe pet) ter plekke nadat Barrichello hard is gecrashed op Imola. 

Tijdens dat zwarte raceweekend probeerde Watkins, na het dodelijke ongeval van Roland Ratzenberger, Ayrton Senna ervan te overtuigen om per direct te stoppen. “Wat heb je nog te bewijzen?”, zei Watkins tegen Senna, die erg was gegrepen door het overlijden van Ratzenberger. “Je bent drievoudig wereldkampioen en bent duidelijk de beste coureur. Stop er gewoon mee: dan gaan we lekker samen vissen.”

De dag erna konden alle hulpmiddelen die Watkins tot zijn beschikking had het overlijden van Senna niet voorkomen. Gelijk na het desastreuze raceweekend richtte FIA-president Max Mosley een nieuw veiligheidscomité op dat later zou overvloeien in het FIA Instituut voor veiligheid. Watkins werd hier, nadat hij als dokter afscheid nam in de Formule 1, voorzitter van.

Sinds 1994 zijn de auto’s opnieuw veel veiliger geworden met verbeterde kreukelzones en gebieden die de energie bij een crash goed absorberen. Zo kon Robert Kubica na zijn ongeluk in Canada in 2007 ‘gewoon’ uitstappen. Vroeger geen vanzelfsprekendheid, nu wel.

En daar wordt Watkins nu voor geroemd. “De autosport heeft een groots iemand verloren”, zei McLaren-topman Ron Dennis gisteravond. “Nee, het was geen coureur. Ook geen ontwerper. Hij was dokter en heeft waarschijnlijk meer dan wie dan ook gedaan om de Formule 1 zo veilig als dat het nu is te maken. Meerdere coureurs hebben hun leven aan zijn werk te danken.”

Dennis zegt Watkins te gaan missen. “Hij was een goede vriend van mij en ik ga hem enorm missen. Ik wil zijn vrouw Susan en de rest van de familie condoleren. Het was een fantastische man en de racewereld is zonder hem simpelweg niet meer hetzelfde.”

Ook Frank Williams reageerde op het overlijden van de man die hem in 1986 hielp na een auto-ongeluk waarbij hij verlamd raakte. “Hij genoot het respect en de bewondering van alle coureurs. Veel van hen vroegen hem om goede raad. Hij was in alle opzichten een bijzonder mens en bijzonder toegewijd om veiligheidsniveau op te krikken zodat levens gered werden.”

De FIA en het FIA Instituut hebben ook hun bewondering uitgesproken. “Sid heeft een unieke bijdrage geleverd aan de sport. Hij was een gevierd hersenchirurg en de eerste president van het FIA Instituut. Zijn ervaring, intelligentie en humor gaan we eeuwig missen. 

FIA-president Jean Todt is Watkins vooral dankbaar. “Dit is een trieste dag voor de FIA en de gehele autosportgemeenschap. Sid was geliefd en werd gerespecteerd door iedereen die hem kende en met hem werkte. Wij zullen hem voor altijd dankbaar zijn voor zijn veiligheidserfgoed.” 

Foto’s Sutton-images.com.