Zanardi bewees in de Verenigde Staten wél dat hij uit het juiste racehout was gesneden.
In zijn debuutjaar won hij al gelijk in Portland, Mid-Ohio en Laguna Seca. Hij eindigde als derde in het kampioenschap, met evenveel punten als routinier Michael Andretti. De Amerikaan eindigde echter boven Zanardi vanwege één extra zege. De goede prestaties van de rookie waren natuurlijk al een teken aan de wand voor de twee volgende jaren. In 1997 en 1998 was Zanardi namelijk onverslaanbaar voor de concurrentie. Met vijf zeges in 1997, en zeven in 1998 werd hij twee keer kampioen van de Amerikaanse tegenhanger van de F1. Een rentree naar Europa kon niet uitblijven. Williams besloot de Italiaan een herkansing te geven in de Formule 1. Zanardi kreeg een contract voor meerdere jaren en de verwachtingen waren hooggespannen. Het werd echter een fiasco. Waar Ralf Schumacher regelmatig op het podium finishte, eindigde Zanardi steevast buiten de punten. Pas in de dertiende GP, zijn thuisrace op Monza, maakte hij indruk door zich als vierde te kwalificeren. Maar het leidde niet tot een puntenfinish. Zanardi mocht het jaar uitrijden, maar hoefde daarna niet meer terug te keren. Frank Williams wisselde hem in voor de piepjonge Jenson Button.
Zanardi’s rentree in de Formule 1 bij Williams liep uit op een regelrecht fiasco.
Zanardi’s F1-droom spatte uiteen. Hij besloot daarom maar terug te gaan naar de Verenigde Staten. Voormalig Ensign-teambaas Mo Nunn haalde hem met open armen binnen bij zijn eigen raceteam. En toen ging het uitgerekend in Europa gruwelijk mis voor de Italiaan.
Bij het uitrijden van de pitstraat van de Lauzitsring raakte de Italiaan de controle kwijt over zijn Reynard. Hij spinde de baan op en werd vervolgens in de flank geraakt door Alex Tagliani, die volgas reed. Het is een wonder dat Zanardi ‘slechts’ zijn benen kwijtraakte – hij had op een gegeven moment minder dan een liter bloed in zijn lichaam en moest zeven keer gereanimeerd worden. Zijn doktoren van een ziekenhuis in Berlijn wisten in ieder geval niet hoe Zanardi het ongeluk kon overleven.
Nadat Patrick Carpentier Zanardi nog kon ontwijken, reed Alex Tagliani vol in de flank van de Italiaan.
“Ze vergeleken mijn blessures met een onderzoek van de NASA”, zegt Zanardi aan de vooravond van zijn Paralympische vuurdoop tegen the Guardian. “Daarin was vastgesteld wanneer het menselijk lichaam een klap niet meer kan overleven. Het kwam erop neer dat ik eigenlijk dood moest zijn.”
Na de huiveringwekkende crash verloor Zanardi bijna al zijn bloed en moest hij zeven keer worden gereanimeerd.
Hij begon echter gewoon weer met racen toen hij was gerevalideerd. In 2003 keerde hij terug naar de Lauzitsring om, symbolisch, de laatste dertien ronden van de race uit 2001 af te leggen. Gassen en remmen deed hij met zijn handen. De Italiaan liet toen zien het racen nog niet verleerd te zijn. Hij zou zich namelijk als vijfde hebben gekwalificeerd als hij die beste tijd in de kwalificatie had geklokt.
De ultieme revanche kwam in 2003, toen Zanardi de laatste dertien ronden van zijn laatste Champ Car-race alsnog aflegde.
In 2004 ging hij racen in het Europese toerwagenkampioenschap. Echt een succes werd dat niet, maar toen het ETCC het WTCC werd ging het beter met de coureur uit Bologna. Op 28 augustus won hij de tweede race op Oschersleben. In de vier seizoenen daarna volgden nog drie overwinningen. In 2009 verliet Zanardi het WTCC en ging hij zich volledig concentreren op het halen van de Paralympische Spelen.
Zanardi reed toen al marathons met zijn handbike. In 2009 won hij de marathon van Venetië. Het jaar daarop won hij de marathon van Rome en vorig jaar schreef hij de marathon van New York op zijn naam. Nu richt de 45-jarige atleet zich op Paralympisch goud. Woensdag staat de tijdrit op het programma en vrijdag de wegrace. Beide wedstrijden vinden plaats op het circuit van Brands Hatch. Toeval, of een voorteken?
De atleet heeft in ieder geval de nodige ervaring op het circuit in Kent. In 1989 en 1991 reed hij er al Formule 3000-races en ook in het WTCC was hij er actief. “De laatste keer dat ik hier reed, ging ik ongeveer vijf keer zo hard”, zegt hij aan de vooravond van zijn Paralympisch debuut tegenover the Guardian. Het racen met een handbike heeft volgens Zanardi zo zijn overlappingen met de Formule 1. “Het verschilt niet veel met de Formule 1, waar de auto’s telkens sneller worden gemaakt. Het verschil is dat elke handbiker een andere fiets nodig heeft, vanwege een andere handicap.”
De handbikers zijn opgedeeld in vier verschillende groepen, die onderscheid maken in de handicaps van de atleten. “Ik zit in de H4-klasse, want ik ben in staat mijn rug te gebruiken. Hierdoor kan ik naar voren leunen en mijn lichaam gebruiken. Mensen die hun rug niet kunnen bewegen zitten in de andere drie klasses. Zij kunnen hun lichaam niet gebruiken tijdens het rijden, maar dat wordt gecompenseerd door een aerodynamisch voordeel op rechte stukken.”
Zanardi heeft zelf een stoel van carbon gemaakt die hem perfect past. Met zijn fiets haalde hij, tijdens zijn voorbereiding op deze week, snelheden van zo’n zestig kilometer per uur. Die fiets heeft hij trouwens ook zelf ontworpen. In dat proces gebruikte hij camera’s op zijn fiets en analyseerde hij data. Net zoals hij gewend is uit de autosport. De 45-jarige Italiaan is dus op en top voorbereid voor de Paralympische tijdrit en wegrace, want hij laat liever niets meer aan het lot over.
En zelfs als hij goud pakt weet Zanardi nog van geen ophouden. Het tekent de wilskracht en vastberadenheid van de Italiaan. Op 45-jarige leeftijd mikt hij namelijk op een debuut in de Indy 500. Ondanks zijn twee titels in de Champ Car deed hij nooit mee aan de fameuze race (vanwege een breuk tussen de Champ Car en Indy Racing League). En als dat niet lukt, gaat hij zijn geluk beproeven in de DTM. “Maar ik concentreer mij nu volledig op het handbiken”, zei hij vorige week tegen Autosprint. “Het zou natuurlijk wel enorm gaaf zijn als ik een zitje krijg aangeboden in de DTM.”
Na alles wat hij heeft doorstaan, is het hem van harte gegund.
De foto’s zijn afkomstig uit de beeldbank van ANP.
