Beter goed gejat dan slecht bedacht: het geldt zeker in de Formule 1, waar afkijken en kopiëren schering en inslag is. Een vergaand voorbeeld van dit jaar is Racing Points RP20, bijgenaamd ‘roze Mercedes’. Techniekexpert Rob van den Heijkant, die zelf tien jaar in de Formule 1 werkte, over kopieergedrag in de koningsklasse. “Bij Force India was het de soms hele dag copy-paste.”

Red Dexter: zo heette het project waar Rob van den Heijkant in 2010 en 2011 bij Racing Point-voorganger Force India aan werkte. Het moest een topbolide opleveren. “Een rode Dexter is een rund dat je veel in Engeland ziet. Dan kunnen mensen wel raden welke auto we kopieerden. Red Bull won in die tijd alles, dus dat is het eerste team waar je naar kijkt.”

Het begon met de voorvleugel. “Wij hadden een vrij simpele, Red Bull eentje met veel meer elementen die dichter bij de grond hing en illegaal doorzakte bij het rijden. Dus zetten we een team op om de voorvleugel na te maken. Je begint met het ontwerp, dat je test met CFD.” Computational fluid dynamics: computersimulaties die luchtstromen nabootsen.

Force India mocht rond 2012-2013 graag afkijken bij Red Bull.

“Het ziet er goed uit, dachten we, tot we de windtunnel in gingen. Die voorvleugel scoorde 20 punten minder downforce dan ons eigen exemplaar, wat betekende dat we zes à zeven tienden langzamer zouden zijn.” Maar: “Drie windtunnelsessies later was hij beter dan de onze.” Een kwestie van tijd en blijven proberen. “Zeker toen, want de CFD-techniek was nog niet zover en de windtunnel van Force India was niet zo goed.”

Met dat succes op zak breidde project Red Dexter zich uit naar de rest van de Red Bull. Force India was een van de eerste teams die Red Bull volgden met veel rake: achter een hogere rijhoogte dan voor. “Er kwam ook net een ex-werknemer van Red Bull binnen, die mooi alles kon uitleggen.” Namaak scheelt een hoop gedoe. “Als klein team achteraan kan je ook je eigen ideeën uitwerken in de hoop dat het veel oplevert, maar het is makkelijker om voor iets te gaan waarvan je weet dat het werkt in plaats van eigenwijs zijn.”

Rechtszaken
Niet dat een groot budget, veel personeel en topfaciliteiten een garantie zijn voor eigen concepten, merkte Van den Heijkant van 2007 t/m 2009 bij Toyota. “Op de fabriek draaiden de printers na iedere race overuren en kwamen de Japanners alles aanwijzen wat ze op andere auto’s hadden gezien. Die gingen naar de ontwerpers toe: ik wil dit, dit en dit. Die gasten waren gewoon copy-paste-machines, zaten dagenlang dingen na te tekenen en te testen, maar het werkte vaker niet dan wel. Het moet binnen het totaalontwerp passen; je kunt niet zomaar een nieuwe voorvleugel erop zetten en denken dat-ie het doet.”

Bij Toyota zaten een paar gasten dagenlang dingen na te tekenen

Er komt een hoop bij kijken om een geslaagde kopie te maken. Het lijkt Racing Point dit jaar – op basis van de wintertests – echter gelukt. Niet gek, gezien de geschiedenis van het team. “Bij Force India was het soms de hele dag copy-paste. We hadden ook genoeg ruimte om met eigen ideeën te komen, hoor, maar de makkelijke optie was soms erg aanlokkelijk.”

Dat bedoelt Van den Heijkant niet als kritiek. Integendeel. “Zoals gezegd is kopiëren niet makkelijk. Je kunt niet dingen van een foto overtrekken en denken dat je er bent. Alles let heel nauw: als je met een barge – board 5 millimeter te veel naar rechts of links zit, werkt het al niet meer.” Het stempel kopie doet de ‘roze Mercedes’ wel tekort, want aerodynamicus Van den Heijkant ziet wel degelijk verschillen met het zilver – grijze exemplaar.
(tekst loopt door onder de foto)

Je moet er een kennersoog voor hebben, maar Van den Heijkant ziet zeker verschil tussen de Mercedes en ‘roze Mercedes’. “Hij lijkt er heel erg op, maar de voorvleugel heeft andere details, terwijl ook de uiteinden van de achtervleugel anders zijn. De gelijkenis van de sidepods, valt wel erg op. Net als de neus. Al heeft de neus weinig invloed op de prestaties.”

“Ik geloof ook niet dat Racing Point tekeningen van Mercedes heeft gekregen of zo. Dat mag niet. En als er één team is dat ook de negatieve kant van kopiëren kent, zijn zij het wel. Ze hebben als Force India regelmatig voor de rechter gestaan.”

Zoals bij de opmerkelijke casus in 2010 tussen Force India, het toenmalige Lotus en Aerolab, een bedrijf waarvan beide teams de windtunnel gebruikten. “Force India had de rekening niet betaald en mocht de tunnel niet meer in. Maar het windtunnelmodel stond daar nog. Later presenteerde Lotus trots zijn model: dat van ons!” Geen twijfel mogelijk: “Een collega had een code op een van de banden geschreven en die stond er nog op.”

Familietrekjes
Racing Point is niet de enige in de historie met een auto die veel wegheeft van een andere. “Toen het nog Toro Rosso heette, reed Alpha Tauri een paar seizoenen met een Red Bull-kopie”, doelt Van den Heijkant onder meer op 2008, waarin het juniorteam zelfs een race won. Door aanscherping van de regels en een andere motor volgde het jaren zijn eigen pad, maar sinds 2019 is de auto weer nauwer verwant aan die van Red Bull. En dat Haas alles inkoopt bij Ferrari wat geoorloofd is, is genoegzaam bekend. “Haas mag sowieso niet klagen”, vindt Van den Heijkant. “Dat gebruikte in 2016 gewoon een door Ferrari ontworpen auto.”

Er gaat missen wel eens een idee of tekeningetje over en weer over de tafel

De Ferrari en Haas van 2016 hadden duidelijk dezelfde familietrekjes.

Klagen deden ze ook niet, ze gingen er juist prat op. De teams deelden in het debuutjaar van Haas de Ferrari- windtunnel en flink wat personeel. “Dus daar zaten mensen soms gewoon naast elkaar aan die twee auto’s te werken. Ja, dan gaat er misschien wel eens een idee of tekeningetje over en weer over de tafel… Haas is later wel naar Dallara, maar dat die eerste Haas zo op een Ferrari leek, was dus weinig verrassend.”

De ophef van toen doet denken aan die van nu, om Racing Points ‘roze Mercedes’. Van den Heijkant verwacht dat de roze bolide als er weer geracet gaat worden, steeds minder op de Mercedes zal lijken. “Ze zullen hem op hun eigen manier doorontwikkelen. Zeker nu we ook in 2021 nog met deze auto’s blijven rijden, omdat de komst van de nieuwe auto’s naar 2022 is uitgesteld door de uitbraak van het coronavirus.” Al valt natuurlijk niet uit te sluiten dat er op termijn ook slimme vondsten van andere teams op te zien zijn. De printers zullen – als de fabrieken weer open gaan – immers gewoon weer draaien.

Dit artikel komt uit FORMULE 1 nr. 03, 2020. Dit nummer van FORMULE 1 is nu in de winkel te koop of hier te bestellen. Gebruik de code ‘GRATIS’ voor gratis verzending!